Linux’ta Paket Yönetimi: Yazılım Kurma, Güncelleme ve Kaldırma

Linux sistemlerinde yazılım yüklemek ve güncellemek için paket yöneticileri kullanılır. Her Linux dağıtımı farklı paket yönetim sistemlerine sahiptir. Örneğin:

• Debian ve Ubuntu → apt (Advanced Package Tool)
• Fedora ve Red Hat → dnf veya yum
• Arch Linux → pacman
• OpenSUSE → zypper

Bu rehberde, Linux’ta paket yönetimi ve yaygın kullanılan komutları inceleyeceğiz.

1. Paket Yöneticileri ve Kullanımları

Her Linux dağıtımı için kullanılan temel paket yöneticileri şunlardır:

2. Debian ve Ubuntu Tabanlı Sistemlerde Paket Yönetimi (APT)

📌 Paket Listesini Güncelleme

Öncelikle, sistemdeki mevcut paket listelerini güncellemek için:

sudo apt update

Bu komut, paket yöneticisinin depoları tarayarak en güncel sürümleri almasını sağlar.

📌 Sistemdeki Tüm Paketleri Güncelleme

Yüklü tüm paketleri güncellemek için:

sudo apt upgrade

Eğer hem paket listesini güncellemek hem de sistemdeki tüm paketleri güncellemek istiyorsanız:

sudo apt update && sudo apt upgrade -y

📌 Yeni Bir Paket Yükleme

Bir program yüklemek için:

sudo apt install <paket_adı>

Örneğin, VLC medya oynatıcısını yüklemek için:

sudo apt install vlc

📌 Paketleri Kaldırma

Bir paketi sistemden kaldırmak için:

sudo apt remove <paket_adı>

Eğer paketi ve tüm konfigürasyon dosyalarını tamamen silmek istiyorsanız:

sudo apt purge <paket_adı>

📌 Kullanılmayan Bağımlılıkları Temizleme

Zamanla, sistemde gereksiz paketler birikebilir. Bunları temizlemek için:

sudo apt autoremove

3. Fedora ve Red Hat Tabanlı Sistemlerde Paket Yönetimi (DNF/YUM)

Fedora ve RHEL tabanlı sistemlerde dnf kullanılır. YUM, eski sürümlerde bulunur ancak günümüzde dnf onun yerini almıştır.

📌 Paket Listesini Güncelleme

sudo dnf check-update

📌 Sistemdeki Tüm Paketleri Güncelleme

sudo dnf upgrade -y

📌 Yeni Bir Paket Yükleme

sudo dnf install <paket_adı>

Örneğin, htop adlı sistem izleme aracını yüklemek için:

sudo dnf install htop

📌 Paket Kaldırma

sudo dnf remove <paket_adı>

📌 Kullanılmayan Bağımlılıkları Temizleme

sudo dnf autoremove

4. Arch Linux Tabanlı Sistemlerde Paket Yönetimi (Pacman)

Arch Linux ve Manjaro, paket yönetimi için pacman kullanır.

📌 Depoları Güncelleme ve Tüm Paketleri Güncelleme

sudo pacman -Syu

📌 Yeni Bir Paket Yükleme

sudo pacman -S <paket_adı>

Örneğin, firefox tarayıcısını yüklemek için:

sudo pacman -S firefox

📌 Paket Kaldırma

sudo pacman -R <paket_adı>

Konfigürasyon dosyaları dahil tamamen kaldırmak için:

sudo pacman -Rns <paket_adı>

5. openSUSE Tabanlı Sistemlerde Paket Yönetimi (Zypper)

openSUSE sistemlerinde zypper kullanılır.

📌 Depoları Güncelleme

sudo zypper refresh

📌 Yeni Bir Paket Yükleme

sudo zypper install <paket_adı>

Örneğin, vim editörünü yüklemek için:

sudo zypper install vim

📌 Paket Kaldırma

sudo zypper remove <paket_adı>

6. Flatpak, Snap ve AppImage Kullanımı (Dağıtımdan Bağımsız Yöntemler)

Bazı yazılımlar dağıtım bağımsız olarak Flatpak, Snap veya AppImage formatlarında dağıtılabilir.

📌 Flatpak Kullanımı

Flatpak’ı yüklemek için:

sudo apt install flatpak

Daha sonra, bir uygulama yüklemek için:

flatpak install flathub org.videolan.VLC

📌 Snap Kullanımı

Snap, Ubuntu ve türevlerinde varsayılan olarak gelir. Eğer yoksa yüklemek için:

sudo apt install snapd

Snap ile bir program yüklemek için:

sudo snap install vlc

📌 AppImage Kullanımı

AppImage formatındaki bir programı çalıştırmak için:

chmod +x program.AppImage
./program.AppImage

7. Paket Depolarını Yönetme (Repository Ekleme ve Kaldırma)

Linux sistemlerinde, bazı yazılımlar varsayılan depolarda bulunmaz. Bu durumda PPA (Personal Package Archive) veya özel depolar eklemek gerekir.

📌 Ubuntu’da PPA Ekleme ve Kaldırma

Örneğin, LibreOffice için PPA eklemek:

sudo add-apt-repository ppa:libreoffice/ppa
sudo apt update
sudo apt install libreoffice

Bir PPA’yı kaldırmak için:

sudo add-apt-repository --remove ppa:libreoffice/ppa

Sonuç

Linux’ta paket yönetimi, sisteminizi güncel ve güvenli tutmak için kritik öneme sahiptir.

✅ APT, DNF, Pacman ve Zypper gibi araçları kullanarak yazılım yükleyebilir, güncelleyebilir ve kaldırabilirsiniz.
✅ Flatpak, Snap ve AppImage ile dağıtım bağımsız yazılımlar kurabilirsiniz.
✅ PPA ve özel depoları kullanarak ekstra yazılım desteği alabilirsiniz.

💡 Siz Linux’ta en çok hangi paket yöneticisini kullanıyorsunuz? Yorumlarda paylaşın! 🚀