Linux’ta Kullanıcı ve Grup Yönetimi

Linux işletim sisteminde kullanıcı yönetimi ve gruplar büyük önem taşır. Kullanıcı hesapları, yetkilendirme ve erişim kontrolü açısından sistemin güvenliğini sağlar.

Bu rehberde, kullanıcı oluşturma, silme, yetkilendirme ve grup yönetimi gibi temel konuları ele alacağız.

1. Linux’ta Kullanıcı Yönetimi

📌 Mevcut Kullanıcıları Görüntüleme

Linux sisteminde tanımlı kullanıcıları listelemek için:

cat /etc/passwd

Sadece sistemde giriş yapmış kullanıcıları görmek için:

who

veya

w

📌 Yeni Kullanıcı Oluşturma

Yeni bir kullanıcı eklemek için useradd komutu kullanılır:

sudo useradd <kullanıcı_adı>

Örneğin, ahmet adlı bir kullanıcı oluşturmak için:

sudo useradd ahmet

Ardından, şifre belirlemek için:

sudo passwd ahmet

Alternatif olarak, ekstra parametrelerle kullanıcı oluşturabilirsiniz:

sudo useradd -m -s /bin/bash -c "Ahmet Kullanıcı" ahmet

• -m → Kullanıcı için ev dizini oluşturur (/home/ahmet)
• -s /bin/bash → Kullanıcıya Bash kabuğunu tanımlar
• -c "Ahmet Kullanıcı" → Kullanıcı hakkında açıklama ekler

📌 Kullanıcı Silme

Bir kullanıcıyı silmek için:

sudo userdel ahmet

Eğer kullanıcının ev dizini ve tüm dosyalarıyla birlikte silinmesini istiyorsanız:

sudo userdel -r ahmet

📌 Kullanıcının Şifresini Değiştirme

Bir kullanıcının şifresini değiştirmek için:

sudo passwd <kullanıcı_adı>

Örneğin:

sudo passwd ahmet

2. Linux’ta Grup Yönetimi

Kullanıcılar belirli gruplara atanarak yetkilendirme ve erişim yönetimi yapılabilir.

📌 Mevcut Grupları Görüntüleme

Sistemdeki grupları listelemek için:

cat /etc/group

Bir kullanıcının hangi gruplara dahil olduğunu görmek için:

groups <kullanıcı_adı>

Örneğin, ahmet kullanıcısının dahil olduğu grupları görmek için:

groups ahmet

📌 Yeni Grup Oluşturma

Yeni bir grup eklemek için:

sudo groupadd <grup_adı>

Örneğin, yazilimcilar grubunu oluşturmak için:

sudo groupadd yazilimcilar

📌 Kullanıcıyı Bir Gruba Ekleme

Bir kullanıcıyı mevcut bir gruba eklemek için:

sudo usermod -aG <grup_adı> <kullanıcı_adı>

Örneğin, ahmet kullanıcısını yazilimcilar grubuna eklemek için:

sudo usermod -aG yazilimcilar ahmet

Not: -aG parametresi, kullanıcıyı mevcut gruplarına dokunmadan ekstra bir gruba dahil eder.

📌 Kullanıcıyı Birden Fazla Gruba Ekleme

Bir kullanıcıyı birden çok gruba eklemek için:

sudo usermod -aG grup1,grup2,grup3 <kullanıcı_adı>

Örneğin, ahmet kullanıcısını yazilimcilar ve test gruplarına eklemek için:

sudo usermod -aG yazilimcilar,test ahmet

📌 Kullanıcının Birincil Grubunu Değiştirme

Bir kullanıcının ana grubunu değiştirmek için:

sudo usermod -g <yeni_grup> <kullanıcı_adı>

Örneğin, ahmet kullanıcısının ana grubunu yazilimcilar yapmak için:

sudo usermod -g yazilimcilar ahmet

📌 Kullanıcıyı Bir Gruptan Çıkarma

Bir kullanıcının bir gruptan çıkmasını sağlamak için:

sudo gpasswd -d <kullanıcı_adı> <grup_adı>

Örneğin, ahmet kullanıcısını yazilimcilar grubundan çıkarmak için:

sudo gpasswd -d ahmet yazilimcilar

📌 Grup Silme

Bir grubu tamamen kaldırmak için:

sudo groupdel <grup_adı>

Örneğin, yazilimcilar grubunu silmek için:

sudo groupdel yazilimcilar

3. Kullanıcı Yetkilendirme ve Root Yetkileri (Sudo Kullanımı)

Linux’ta belirli kullanıcıların yönetici yetkileri (root yetkisi) alabilmesi için sudo kullanılır.

📌 Kullanıcıya Sudo Yetkisi Vermek

Bir kullanıcıya sudo yetkisi vermek için, onu sudo grubuna ekleyin:

sudo usermod -aG sudo <kullanıcı_adı>

Örneğin, ahmet kullanıcısına sudo yetkisi vermek için:

sudo usermod -aG sudo ahmet

Ardından, sudo komutlarını kullanabilir:

sudo apt update

Eğer sistem Red Hat, Fedora veya CentOS tabanlıysa, sudo yetkisini wheel grubuyla vermek gerekir:

sudo usermod -aG wheel ahmet

📌 Sudo Yetkisini Kaldırma

Bir kullanıcıyı sudo yetkisinden çıkarmak için:

sudo gpasswd -d <kullanıcı_adı> sudo

Örneğin:

sudo gpasswd -d ahmet sudo

4. Kullanıcı Hesabını Kilitleme veya Devre Dışı Bırakma

Bazı durumlarda, bir kullanıcıyı silmeden erişimini engellemek gerekebilir.

📌 Kullanıcıyı Kilitleme

Bir kullanıcının hesabını geçici olarak kilitlemek için:

sudo passwd -l <kullanıcı_adı>

Örneğin:

sudo passwd -l ahmet

📌 Kullanıcı Kilidini Açma

Kilitlenmiş bir hesabın erişimini tekrar açmak için:

sudo passwd -u <kullanıcı_adı>

Örneğin:

sudo passwd -u ahmet

Sonuç

✅ Yeni kullanıcılar oluşturabilir, silebilir ve şifrelerini değiştirebilirsiniz.
✅ Kullanıcıları gruplara ekleyerek yetkilendirme yapabilirsiniz.
✅ Sudo yetkileriyle yönetici izinleri verebilir ve kaldırabilirsiniz.
✅ Kullanıcı hesaplarını geçici olarak devre dışı bırakabilirsiniz.

💡 Linux’ta kullanıcı ve grup yönetimi hakkında sizin en sık kullandığınız komutlar neler? Yorumlarda paylaşın! 🚀